Blog Diederik van Leeuwen RIConline apr 2025
Innovatie binnen de overheid is geen doel op zich, maar een noodzakelijke voorwaarde om als organisatie relevant, wendbaar en effectief te blijven. Toch is het in de praktijk vaak lastig te bepalen waar je als organisatie staat als het gaat om innovatiemanagement. Precies daarvoor is er nu de Innovatie Maturity Scan als kompas om op koers te blijven bij de uitdagende opgave van innoveren.
Wat is het?
De Innovatie Maturity Scan is een praktisch instrument dat organisaties een eerste indruk geeft van hun volwassenheid op het gebied van innovatiemanagement. De scan is gebaseerd op een model dat is toegespitst op de context van de Rijksoverheid en ondersteunt verschillende innovatiemethodes, technieken en tools. Het vormt daarmee een solide basis voor het (door)ontwikkelen van een eigen innovatiemanagementsysteem.
Vijf pijlers van innovatiemanagement
Het model behandelt innovatiemanagement voor toepassing binnen overheden in vijf overzichtelijke clusters:
- Leiderschap – met focus op doelstellingen, kernwaarden en het stimuleren van innovatie.
- Cultuur – de setting waarin innovatie wordt omarmd en samenwerking gestimuleerd.
- Sociaal – hoe medewerkers betrokken worden en hoe de werkplek daaraan bijdraagt.
- Uitvoering – inzet van middelen, projecten en portfolio management.
- Sturing – KPI’s, monitoring en tijdig bijsturen.
Deze clusters bestaan op hun beurt weer uit diverse onderdelen. Deze vormen samen de bouwstenen waarop je innovatiemanagement kunt inrichten en verbeteren.
Maatwerk en inzicht
De scan is flexibel in te zetten: als zelf-scan of via de inzet van een opgeleide collega of adviseur. In dat laatste geval kan de begeleider zelf bepalen welke variabelen worden meegenomen in de analyse, zoals functie, team of leidinggevende rol. Ook is dan aanpassing van vragen mogelijk om de scan optimaal te laten aansluiten op de eigen organisatie en context. De resultaten worden gepresenteerd in een overzichtelijke tabel met gemiddelden en spreiding en kunnen worden geëxporteerd voor nadere analyse in bijvoorbeeld Excel.
Een mooie toevoeging is de ambitiegrafiek. Daarin wordt met een groene cirkel weergegeven welk innovatieniveau het management nastreeft of verwacht. Door deze te vergelijken met de werkelijke scores van medewerkers, ontstaat inzicht in eventuele verschillen – de zogeheten ‘innovatiekloof’. De scores en de resultaten worden idealiter binnen een workshop ingevoerd en besproken zodat er direct een ‘praatplaat’ ontstaat en de gebieden waaraan gewerkt moet worden duidelijk naar voren komen.
Een eerste stap in een groter proces
De scan is vooral bedoeld als startpunt. Het is geen volledig assessment, maar een waardevol instrument om te bepalen waar kansen liggen en welke gaten eerst moeten worden gedicht. Dat laatste is belangrijk: het “omhoog brengen van de onderkant” heeft vaak meer impact dan het streven naar excellentie op één specifiek onderdeel.
Wil je als organisatie een meer integraal beeld van je innovatievermogen, dan is een volledige innovatie-assessment aan te raden. Dat biedt niet alleen meer diepgang, maar ook gerichte adviezen voor vervolgstappen.
Als beleidsmaker, programmamanager of leidinggevende binnen de overheid werk je aan veranderingen die vaak gepaard gaan met onzekerheid en complexiteit. Juist dan is het belangrijk dat de organisatie innovatievaardig is – en blijft. De Innovatie Maturity Scan helpt je om hierover het goede gesprek te voeren, de juiste vragen te stellen en een koers uit te zetten naar een meer innovatieve overheid.