Waarom innoveren wij?
Regelmatig moet ik uitleggen wat ik doe. “Innoveren binnen de overheid, hebben jullie niets beters te doen?” Lang reageerde ik defensief. Ik probeerde uit te leggen waarom innoveren belangrijk is. Om vervolgens een semantische discussie te hebben wat een innovatie dan precies is.
Blog van Olof Schuring, Innovatie adviseur - ministerie van JenV en lid van de RIC-programmaraad.
Mensen hebben vaak technische associaties met het woord innovatie: New to the world, crypto, AI, …. Maar we voelen ook dat er meer nodig is, we moeten anders werken. Daar komen dan nieuwe termen voor zoals proces innovatie en sociale innovatie.
Innovatie blijkt lastig te definiëren. Het duidt op een toepassing, een concrete eindsituatie, een ding dat je vast kunt pakken. Terwijl ons werk gaat over bewegen, veranderen - soms zelfs strijden en vechten. Dit is waarom ik liever het werkwoord innoveren gebruik. Ik geef meteen toe dat ook ‘innoveren’ lastig te definiëren is. Maar het geeft wel een beeld van waar het om gaat: beweging, groei en leren.
Complexe opgaven binnen JenV
Binnen het ministerie van Justitie en Veiligheid werken we aan complexe opgaves. De toegang tot recht, bestrijden van ondermijnende criminaliteit, zinvolle detentie met een groot personeelstekort of omgaan met de grote migratiestroom (oké, officieel is die laatste misschien geen onderdeel meer van JenV, maar voelt toch wel als onze opgave). Het zijn allemaal voorbeelden van opgaves die open, dynamisch en genetwerkt zijn. Je kan geen exacte grens trekken waar het vraagstuk ophoudt, er zijn veel partijen bij betrokken die onderling wisselend aan elkaar verbonden zijn en het verandert continu in de tijd. We weten dat we bij complexe vraagstukken niet spreken over oplossingen, maar over bewegen en groeien naar een betere situatie.
Toch is de context waarin JenV moet opereren een context van oplossingen. Wij moeten leveren. Daartoe zijn we opgericht. Als het bij ons mis gaat, staat het de volgende dag op de voorpagina. Wij streven naar veiligheid, maar meestal betekent dat omgaan met onveiligheid. Inschatten van risico’s. En als wij de risico’s niet zien, dan worden deze wel aangedragen vanuit de maatschappij of de politiek. Net als de oplossingen die hierbij horen overigens. Een moeilijke omgeving dus, om de bewegen, groeien en leren hoe we ons werk anders kunnen inrichten.
En dat is precies waar mijn werk zit. Hoe creëren we ruimte in de organisatie? Ruimte voor onzekerheid en ruimte om andere manieren van werken te omarmen.
“De organisatie zou moeten…”
Een andere manier van werken betekent de huidige manier loslaten. Iets wat ooit goed gevonden werd, moeten we inruilen voor iets beters of iets totaal anders. Iets beters kunnen we vaak nog wel beargumenteren. Iets anders vraagt ook iets anders. We maken een business case of een goed betoog en overtuigen mensen. Na een succesvolle proof of concept volgt een pilot en wanneer deze overtuigend is gaan we implementeren. Of toch niet?
Veel trajecten blijven ergens in implementeren achter. Dus proberen we met innovatieteams de organisatie te veranderen. De organisatie zou innovatie in het jaarplan moeten opnemen. De organisatie zou implementatiebudget moeten reserveren. De organisatie zou ….
Innoveren innoveren?
Maar als alle innovatietrajecten tegen hetzelfde probleem aanlopen, dan moeten we misschien het innoveren gaan innoveren! Wij ervaren binnen ons ministerie dat een ontwerpende aanpak zorgt voor ruimte. Ruimte om bestaande manieren van werken ter discussie te stellen en terug te gaan naar de bedoeling. Ruimte om alternatieven uit te proberen. We weten dat we daarmee ook iets nieuws van de betrokken organisaties vragen. Wat precies kunnen we niet vooraf zeggen. Dat zijn we aan het leren.
Ontwerpen voor recht en veiligheid
Begin van dit jaar hebben we samen met Twynstra Gudde een publicatie geschreven: Ontwerpen voor recht en veiligheid. Een ontwerpende aanpak binnen het ministerie van Justitie en Veiligheid. Deze publicatie is informatief, bedoeld om uit te leggen wat een ontwerpende aanpak inhoudt. En het is een uitgestoken hand naar onze organisatie: laten we met elkaar leren hoe we kunnen innoveren op complexe vraagstukken. We hebben voorbeelden van onze eigen organisatie gebruikt, maar het gedachtegoed waarop een ontwerpende aanpak gestoeld is, is voor elke complexe opgave toepasbaar. Daarom doe ik graag een oproep aan jullie: lees en deel deze publicatie. Ik weet dat wij niet de enige zijn die langs de principes van een ontwerpende aanpak werken.
Dus deel ook je ervaringen met ons. Zo kunnen we samen leren innoveren.