RIConline bestaat 1 jaar! Interview met Rene Jansen van Winkwaves Harmonics
RIConline bestaat deze maand 1 jaar!
We gingen in gesprek met Rene Jansen, de oprichter van Winkwaves Harmonics, het platform waar RIConline en vele andere succesvolle communities op draaien.
1. Wie is Rene Jansen
Ik ben Rene, één van de oprichters van Winkwaves. Ruim 15 jaar geleden zijn we Winkwaves gestart om alle kennis, ideeën en ervaringen te bevrijden die verstopt zitten in de hoofden van mensen, in het dagelijks werk, in gesprekken bij de koffie-automaat en in verstoppende communicatiekanalen zoals e-mail en chat.
Dat is namelijk fijn voor professionals zelf, omdat je dan veel meer voldoening kunt halen uit je werk, en voor organisaties is dat goed omdat ze veel “slimmer” en “energieker” worden. Dit bereiken we door samen met onze klanten sociale intranetten of communities op te zetten en tot leven te wekken.
2. Jouw motto is : “It is more then a tool it’s mindset “, wat bedoel je daarmee?
Mijn motto is eigenlijk onze zienswijze op wat RIConline succesvol maakt. Voor een levendige (innovatie)community heb je meer nodig dan een handige en mooie tool, het echte succes zit in de manier van kijken, het gedrag, oftewel, de mindset.
3. Wat is jouw eigen connectie met innovatie?
Voordat we startten met Winkwaves ben ik bij de Universiteit van Amsterdam gepromoveerd bij de vakgroep die zich veel bezighield met Communities of Practice. Ik heb daar onder andere van geleerd dat alles in een “continuous state of becoming” is, oftewel alles is continu in beweging en ontwikkeling.
Voor mij is er dus geen andere manier dan continu nieuwsgierig te zijn hoe ontwikkelingen in beweging gezet kunnen worden, en richting te geven aan wat in beweging is.
Zonder beweging, zonder innovatie, komt alles tot stilstand en sterft alles af.
4. Wat is jouw top 3 innovaties van de afgelopen 10 jaar?
Ah, dat is eigenlijk een heel goede vraag. Omdat er zo veel in beweging is, en ik ook weer niet in de algemeenheden als “social”, “mobiel" en “ChatGPT” wil vervallen.
Dus laat ik een andere invalshoek pakken.
Ik denk dat de belangrijkste beweging is dat we steeds meer afhankelijk zijn geworden van het wereldbeeld van een kleine groep "witte oudere mannen” uit de tech wereld, die - vast met de beste bedoelingen - vanuit hun eigen wereldbeeld technologie over ons uitgestort hebben zonder dat daar democratische controle of op zijn minst invloed op is.
Vanuit de economische theorieën kun je eenvoudig redeneren dat deze initiatieven door marktwerking onherroepelijk hebben geleid tot oncontroleerbare monopolisten.
De innovatie die er in mijn ogen zou moeten komen, is dat we ons er veel meer bewust van zijn - zowel als burger, als ondernemer als overheid - dat dit een ongezonde situatie is en een andere mindset vraagt.
De tweede grote beweging is onze bewustwording dat de impact van consumentisme en ondernemerschap op het klimaat echt niet langer meer kan. Net als bij technologie, is het lastige dat ons collectieve gedrag een soort mammoettanker is, oftewel heel lastig om daar verandering op gang te brengen. Zeker ook omdat er bij beide grote dynamieken sprake is van een enorme tijd en ruimte kloof zit tussen een keuze die iemand maakt, en het moment en de mensen die daar het effect van voelen.
Als mens kunnen we heel slecht omgaan met beslissingen waar we niet snel de gevolgen van onze beslissingen voelen.
Nog een 3e innovatie? Ik denk dat de bewustwording van wat ik gemakshalve maar even de 7-vinkjes cultuur noem, en allerlei goedbedoelde (en soms misschoen nog wat naïef voelende) initiatieven om hier veranderingen in aan te brengen, cruciaal zijn om samen echt weer verder te komen.
Daar hebben we elkaar en onze diversiteit bij nodig, vooral andere wereldbeelden en benaderingen dan van de middle-aged-white-highly-educated man. Zoals ik zelf ook ben, ik weet het, dus neem mijn antwoorden niet al te serieus ;)
5. Wat vind jij van de innovatie bij de overheid?
De samenleving is niet maakbaar, innovatie is ook niet maakbaar. Daarom heeft de overheid een heel complexe uitdaging.
Heb ik “permission to speak freely?” #bloos Innovatie vraagt om eigenaarschap. Om mensen die ergens echt in geloven, en daar eigenaarschap voor nemen, en daar met volle energie voor gaan en mensen in mee nemen. In essentie is dat misschien wel strijdig met een democratie, omdat beleid wordt gevormd op basis van weloverwogen afwegingen van alle belangen, waardoor de meeste extreme standpunten in het proces er wel uitgefilterd worden. En dat is ook goed.
Hierdoor wordt het echter lastiger voor een individuele rijksmedewerker om oprecht “eigenaarschap te nemen” voor echte grote impactvolle veranderingen. Het is in de praktijk veel makkelijker om te vervallen in het “uitvoeren van het beleid”. Waarbij het inbrengen van de energie, creativiteit en het eigenaarschap die nodig zijn om echte innovaties op gang te brengen, best een uitdaging kan zijn.
Ik ben dan ook heel blij om te merken dat ik rond de Rijksinnovatie Community heel veel mensen ontmoet, die - soms misschien bijna als een Don Quichotte - toch doen waar ze in geloven.
Zien dat bijvoorbeeld "duurzame bereikbaarheid” vraagt om innovatie en anders denken bij IenW, om maar een voorbeeld te noemen. Mensen die anders durven denken, dingen durven te benoemen die eerlijk en oprecht en vanuit de juiste intenties zijn, maar ook lastig en confronterend.
Mijn hoop is dat RIConline steeds meer een plek wordt om dit anders denken en doen in te brengen, elkaar te helpen om beweging, energie en vernieuwing te realiseren.
6. We bestaan nu een jaar met RIConline, wat vind jij van RIConline en wat we bereikt hebben?
Waar jullie echt trots op mogen zijn, is dat jullie een plek zijn waar vanuit alle onderdelen van het Rijk mensen elkaar ontmoeten en kennis en ideeën uitwisselen. Dat is serieus knap, omdat het Rijk eigenlijk bestaat uit heel veel hokjes, departementen, uitvoeringsorganisaties, directies, mensen, en als buitenstaander die met veel van deze organisaties te maken heeft valt me op hoe verkokerd de overheid eigenlijk is. Juist daarom is het heel knap en fijn dat het jullie lukt om een grensoverschrijdend initiatief als RIConline toch stap voor stap tot leven te wekken.
7. Waarom vergeleek jij intranet eigenlijk ooit met de innovatie in de muziekindustrie?
Oei, jij hebt een goed geheugen, want dat is al weer even geleden :) Ik maak wel vaker vergelijkingen om een verhaal over te brengen. Zo heb ik ook ooit een blog geschreven wat een community-manager van een verkeerskundige kan leren :)
De link met de muziekindustrie die ik toen legde, was dat innovatie vaak verloopt via substitutie (doen wat je altijd deed maar met een nieuwe technologie, ofwel, de CD was gewoon een LP maar dan digitaal),
naar transformatie: doordat muziek digitaal werd kon de iPod bedacht worden, en die gaf je vervolgens overal waar je ging toegang tot al je eigen muziek (substitutie van je platenverzameling), wat weer de deur opende om van muziek “hebben” naar “luisteren en ontdekken” te transformeren (Spotify).
Dat komt omdat technologische innovatie vaak niet vooraf nadenkt over wat de mogelijke transformatie is die op gang gebracht wordt. Kijk naar ChatGPT, pure technologische innovatie, zonder dat iemand controle heeft of richting geeft aan wat deze innovatie voor (onvoorziene) transformaties in de samenleving op gang gaat brengen.
8. Wat is working out loud (is dat een uitdrukking van jou?) en wat zijn de voordelen?
Working Out Loud staat voor het volgbaar maken van wat je in je werk aan het doen bent. Delen waar je trots op bent, waar je tegenaan loopt, wat je mislukkingen maar ook je successen zijn.
Het denken over Volgbaar Werken is niet nieuw, het komt gewoon uit de natuur, de stigmergie, waar hele efficiënte samenwerkingen zijn gebaseerd op het “achterlaten van sporen” waardoor anderen daaropaan kunnen sluiten om je te helpen of van kunnen leren.
Working Out Loud is daarmee een ideale manier om verstopte kennis zichtbaar te maken en om efficiënter te kunnen samenwerken.
Wat de voordelen hiervan zijn? Vanuit de theorie kun je aantonen dat het een efficientere organisatievorm is dan het hierarchische organisatiemodel (of “the firm” zoals economen zeggen) of de markt. En ook kun je aantonen dat stigmergisch organiseren het leervermogen van de organisatie vergroot.
Working Out Loud vraagt om een andere mindset, een andere manier van kijken op organiseren en samenwerken. Als je het eenmaal ervaren hebt, wil je nooit meer anders kan ik je uit eigen ervaring vertellen : ) Mensen die hier wat meer over willen lezen, whitepapers over Volgbaar werken en Working Out Loud.
9. Er komt is ook een app! En RIConline gaat die bij het 1 jarig bestaan ook activeren. Wat zijn de voordelen van een app.
RIConline is natuurlijk al op elke mobiel te gebruiken als “responsive site”, sterker nog, deze wordt binnenkort heel sterk verbeterd :) Het voordeel van de mobiele app is vooral dat die natuurlijk nog veel meer geoptimaliseerd is voor mobiele toegang van RIConline.
Je krijgt push-notificaties, dus als je bij een groep instelt “met het belletje rechtsbovenin” dat je notificaties wilt hebben van alle nieuwe berichten in dei groep, dan wordt het nog makkelijker om op de hoogte te blijven en natuurlijk ook om bij te dragen, want reageren is ook in de app lekker makkelijk :)
10. Heb je goede tips om een community verder te laten groeien maar ook tegelijkertijd de activiteit en energie te laten groeien
Ah, ik denk dat ik je vraag begrijp. Duid ik je vraag goed dat deze vraag voortkomt uit de community-wijsheid dat een community sterker wordt als de grenzen duidelijker en harder zijn, en naarmate een community groter wordt hij automatisch diffuser wordt en dus minder sterk, en dus een lagere activiteit en energie heeft?
Ik denk dat de kunst zit in het creëren van allerlei kruisverbanden, om mensen vanuit allerlei “hokjes” te stimuleren om samen te klonteren rond thema’s. Zo ontstaan allemaal kleine kampvuurtjes op RIConline. Zie elke groep op RIConline als een kampvuurtje. En vervolgens is het belangrijk dat er mensen in die groep het eigenaarschap voelen en nemen om het vuurtje aan te wakkeren.
Dat vraagt veel TLA, oftewel Tijd, Liefde en Aandacht.
Een community tot leven brengen heeft ook wel overeenkomsten met tuinieren. Als je lekker gaat shoppen bij het tuincentrum, het tuingereedschap en kratjes vol met potgrond, bollen en stekjes in je tuin neerzet, en vervolgens op een tuinstoel gaat zitten kijken, zal je tuin niet echt tot bloei komen :)
Dus je kunt bijvoorbeeld regelmatig conversation starters te plaatsen: vragen, observaties, ideeën die uitnodigen om over in gesprek te gaan. Want in gesprek ontstaat de verbinding, en daaruit ontstaat energie en beweging.